Geleneksel aile yapıları değişse de anneler hala babalara babalık rollerini teslim etmekte zorlanabiliyor. Erkekler tarafından bakacak olursak, birçok erkek babalıkla ilgili iyi tanımlanamamış bu role girmekte zorluk çekiyor. Budizm ise babasız bir çocuğu damsız bir eve benzetiyor. Çocuklar mutlaka bir babaya da ihtiyaç duyarlar. Çocuklar hem annelerin hem de babaların evladıdır. Çok uzun süre babanın çocuğun gelişimindeki yeri göz ardı edilmiştir. Ancak yapılan araştırmalar çok erken bir dönemden başlayarak çocuğun bilişsel gelişimi, kişilik gelişimi ve cinsel rolleri öğrenmesinde etkilerinin olduğunu gösteriyor. Bu etkilemenin ne yönde olacağı çocuğuyla ilişkisi, aile ve çocuğun yaşamında ne kadar sorumluluk aldığı, kendi kişilik özellikleri ve eşi ile ilişkilerinin niteliği ile belirlenip farklılaşmaktadır.  

Anne ve çocuk arasındaki ilişkinin kapalı, koruyucu bir yapıya sahip olduğunu söylüyor Psikanalist Jacques Arenes. Ancak bu üçüncü kişi rolü haricinde baba aynı zamanda da eğitici biridir. Babalar annelere göre dengeleri daha çok bozar. Açık ve net belirlenmiş kurallara sadık kalarak çocukların yeni sorunlarla yüzleşmelerini sağlar. Ayrıca babalar çocukların dil gelişimi açısından önemli rol oynuyor. Örneğin, eğer çocuk bir kelimeyi yanlış telaffuz ediyorsa, onu anlamaya çalışmıyor ve daha net bir önerme ile onları daha anlaşılır bir dil kullanmaları için teşvik ediyor. Baba çocuğun cümlelerini düzgün kurması, annesi dışındaki kişilerin de anlayabilmesi için zorluyor, sosyal yaşama girebilmesi için olanak sağlıyor. 

Baba uyarıcı, anne ise koruyucu mudur?  

Özellikle günümüzde konu bu kadar basit değil. Eskiden aile babası okul karnesi gelmeden önce hemen hemen hiç müdahale etmiyordu, ancak günümüzde karne gelmeden önce de çocuğa yardımcı olma konusunda daha istekliler. Ama baba bazen bu sorumluluğu üstüne almak için yardıma ihtiyaç duyabilir. O zaman da erkekleri teşvik etmek işe yarar. Çocuğun ona ne kadar benzediğini söyleyebilir ya da iyi yaptığı şeyleri övebilirsiniz.  

Bazı anneler çocukların bakımını paylaşmaktan kaçınıyor çünkü yeri işgal edilmiş gibi hissediyor. Anne, çocuğuyla ilişkisini adanmışlık olarak yaşıyor. 

Anaerkil eğilim engelle karşılaşmadığında tuzağa düşürüyor. Özellikle eğitim konusunda baba, gücü çoğunlukla anneye bırakıyor. Sosyal hayatta aktif olan birçok kişi eğitimde etkin kişinin kadın yani anne olduğu görüşünde ve babaya sadece yedek bir parçaymış gibi davranıyorlar. Bu yaklaşım aynı zamanda annelerin fazla sorumluluk almaya itilmesine de neden oluyor. Anneler ise çoğunlukla babaların görevlerini yeterince yapmadığından şikayetçiler. Ancak derinlemesine incelediğimiz zaman babalara kesin ve belirgin görevler vermemelerine rağmen sitem ettiklerini görüyoruz. Bazı babalar ikincil rolleri ile ilgili olarak “Karım eğer müsait değilse çocuklarla ilgilenmemi istiyor, onun istediği şekilde ilgilenmeliyim. Kendimi futboldaki yedek oyuncu gibi” diyor.  

Bir baba kendi fikirlerini, arzularına sahiptir. Kendine göre babalığı ifade edebilir. Baba, diğer ebeveyndir, farklı ve eşittir. İdeal baba olmasını isteyemeyiz, ancak gerçek bir baba olması için onu bırakmalıyız. Günümüzde ebeveynliğe dair birçok farklı kültür var. Mükemmellik takıntısından sıyrılmalıyız. Çocuk babasıyla vakit geçirmeli. 

Boşanmış anne-babaların ilişkilerinde babaların üstlenmesi gereken rol babalıklarını sürdürmeleridir. Boşanma öncesinde olumlu yönde neler yapıyorlarsa, bunu sürdürmeleri gerekir.  

Bazen boşanma sonrası babalar çocuktan uzak kalabiliyor ya da görevlerini eskisi kadar yerine getiremeyebiliyor. Bu gibi durumlarda babayı ilişkiye dahil etmek için gereken faktörler eğitim ve bilgilendirmedir. Hem anne hem de babanın çocuğun gelişimindeki önemini topluma iletme konusunda okulların ve medyanın sorumluluğu da çok fazladır. Anne babalar kendi önemlerini kavradıkları anda çocuklarıyla kurdukları iletişimi boşanma sonrasında da sürdürmek için mutlaka çözüm üretmelidirler. Boşanma sonrasında anne babalar sağduyu ile hareket eden eşler olarak aralarındaki çözümleyemedikleri sorunları çocuklar üzerinden sürdürmemeye dikkat etmelidir. 

Eğer baba çocuğun hayatından tamamen çıkmışsa, babanın yerine geçecek uygun modellerin olması için çaba göstermeye dikkat etmek gerekir. Bu kişi dede, amca, dayı, abi, öğretmen olabileceği gibi bazen bir roman kahramanı bile olabilir. 

Uzman Klinik Psikolog Hatice Büşra KARA ACAR 

busra.kara@icloud.com 

0536 461 57 67