SOSYAL FOBİ TANIMLAMALARI

Sosyal fobi, incelenme ve bakılma korkusunu içine alan geçmişten bu yana yalnızca insanlarda değil hayvanlar üzerinde de etkili olduğu bilinen bir durumdur.”Tanıdık olmayan ortamlardaki bakış” korkutucu olarak tanımlanmaktadır.(Greist,1995).Sosyal ortamlarda kullanılan rahatlatıcı maddelerin alım sıklığının bu duruma bağlı olarak artış gösterdiği tahmin edilmektedir.(Jefferson,1995).Bu tip hastaların topluluğa konuşma,yemek yeme,vb durumlar için gerçek dışı korkuları olduğu tespit edilmiştir.(Montgomery,1995).

Sosyal fobi İlk kez 1966’da Marks ve Gelder tarafından tanımlanmıştır.DSM bazlı tanımlamasında ise bireyin başkaları tarafından değerlendirilme ve performans sergilemeye dair durumlarda gösterdiği aşırı korku tablolarıdır.1903’te Janet (Phobies de situations sociales) şeklinde bu durumu isimlendirmiştir.Sosyal fobinin alt tip tanımlamaları halen tartışma içerisinde olan bir konudur.

Sosyal fobinin psikolojik akımlara göre tanımları:

DİNAMİK MODEL:

İnsanlar doyum gerektiren bir bağlanma (Attachment) ihtiyaç duyarlar.Bağlanma bakım vereni yeni doğana yakınlaştıran bir unsurdur.İnter personal şemalar içselleşir ve bu içselleşen tutumlar başkalarının tutum ve beklentilerine dair etkiler yapar.

PSİKOBİYOLOJİK MODEL:

Doğuştan yapı olarak aşırı güçlü ebeveyn modeline aşırı maruziyet bireylerdeki sosyal fobi oranını tetiklemektedir.

ÖĞRENME MODELLERİ:

Belirli durumlarda bir başkasının korkularını gözlemlemek  korkuların öğrenilmesine dair süreçleri tetiklemektedir.

BİLİŞSEL MODEL:

Sosyal fobinin kökeninde birinin zihninde olumlu iz bırakmaya dair bir istek ve güvensizlik söz konusudur.Bu durumla karşılaşıldığında önceki yaşantıya dair tehlike algısı oluşmaktadır.

Sosyal anksiyetelerin sosyal beceri eksikliğinden kaynaklı olduğu görülmüştür.Çekingen kişilik bozukluğunda da bu anksiyete biçimlerine sıklıkla rastlanmaktadır.İlaç tedavilerinin yanında bireyin işlevsel olmayan inançlarının da çalışılması gerekmektedir.Sosyal beceri eğitimleri ve ev ödevleri de tedavi süreçlerinde etkili olmaktadır.

KAYNAKÇA:

Türkçapar,H Sosyal fobinin psikolojik kuramı KlinikPsikiyatri Dergisi 1999.

 0533 373 81 23